یکی دیگر از عوامل اصلی اختلافات زن و شوهر در ازدواج بی‌تفاوتی است. چیستی بی‌تفاوتی از نامش معلوم است. در یک بحث یا مشاجره بین زوجین، فردِ شنونده از تعامل و همراهی دست کشیده، احساسات و عواطفش فروکش کرده و به طور کلی وجودِ خود را از همسرش دریغ می‌کند.
دلیل این وضعیت این است که فرد به لحاظ احساسی یا زیست‌شناختی اشباع‌شده است. اگر بخواهیم به نحو استعاره‌ای صحبت کنیم باید بگوییم چنین افرادی بین خود و شریک زندگی‌شان نوعی دیواری می‌کشند. کسی که بی‌تفاوت شده است، به‌جای مواجهه با موضوع، کاملاً بی‌اعتنا شده و رفتارهایی برای فرار از شرایط بروز می‌دهد، این رفتارهای از این قبیل‌اند: بی‌توجهی کردن، روی برگرداندن، خود را مشغولْ نشان دادن یا درگیر کارهای وسواس‌گونه شدن.
فرض کنید تمام تلاشتان را برای حل مشکلی بین خود و همسرتان به کار می‌گیرید، چه سعی کنید در مورد چیزی که ناراحتتان کرده صحبت کنید یا چه سعی کنید به راه‌حلی برسید، اگر در این گیرودار شریک زندگیتان طوری وانمود کند که انگار شما وجود ندارید، انگار نیستید، این عمل او مستعدِ رسیدن به چنان سطحی از ناامیدی یا عصبانیت در شما خواهید بود که شما نیز از نظر روانی و عاطفی باید بررسی شوید.
کوشش برای برقراری ارتباط با فردی که چنین اخلاقی دارد می‌تواند ناامیدکننده باشد و اگر بی‌تفاوتی و عدمِ همراهی ادامه یابد، نه‌فقط ناامیدکننده که خشم آور است. در ادامه با ما «همـراه» باشید.
پادزهرِ بی‌تفاوتی چیست؟
هنگامی‌که فردی بی‌تفاوت می‌شود، معمولاً ازنظر فیزیولوژیکی دچار نوعی اشباع‌شدگی است، این وضعیت چند نشانه دارد: افزایش ضربان قلب، ترشح هورمون‌های استرس درون جریان خون، و حتی پاسخ جنگ یا گریز. در چنین شرایطی ادامه گفتگو در خانواده در مورد موضوع موردبحث به شیوه‌ای منطقی و محترمانه غیرممکن است.
اولین بخش از پادزهرِ بی‌تفاوتی: وقفه ایجاد کنید.
این نکته البته گفتنش کمی ساده‌تر از انجام آن است. اگر سعی کنید به نحو یک‌طرفه مشاجره خود و همسرتان را متوقف کرده و کناره‌گیری کنید، چنین کاری ممکن است توسط همسرتان اتفاقاً به‌عنوان ظهور برجسته‌تری از بی‌تفاوتی تعبیر شده و وضعیت را تشدید کند.
کاری که باید انجام دهید این است که پیشاپیش در مورد یک روش مناسب و قابل‌تشخیص برای استراحت حینِ مشاجره با شریک زندگیتان توافق کنید. به‌نوعی نشانه بی‌طرفانه و خنثی فکر کنید که شما و همسرتان می‌توانید وقتی به لحاظ احساسی اشباع‌شده‌اید ابرازش کرده و مکالمه را متوقف کنید. این نشانه می‌تواند یک کلمه، یک عبارت یا یک حرکت بدنی مثلِ بالا بردن هر دو دست به علامتِ توقف باشد. نشانه‌ی خاص خودتان را ایجاد کنید، اگر نشانه‌ای خنده‌دار یا بامزه انتخاب کنید بهتر است، ممکن است خودِ استفاده از آن به کاهش تنش در خانواده کمک کند.
واقعاً مهم نیست که این نشانه‌ی درخواست برای توقفِ بحث چگونه و چطور به نظر می‌رسد، مهم است محترمانه باشد و هم شما هم شریک زندگیتان پذیرفته باشید که وقتی در میانه بحث نیاز به استراحت دارید، آن را تشخیص دهید و به آن درخواست احترام بگذارید.
بنابراین، اگر حالت دفاعی گرفته‌اید و احساس می‌کنید به لحاظ عاطفی اشباع و خسته‌اید با هر علامتی که قبلاً توافق کرده‌اید به همسرتان حالی کنید که باید متوقف شوید. وقتی این احساسِ اشباع‌شدگی آمد، رها نکنید، دیگری را باخبر کنید.
حالا که منازعه با همسرتان را ترک کردید، باید دور شوید و به‌تنهایی کاری که برایتان آرامش‌بخش است انجام دهید. این وقفه و استراحت باید حداقل بیست دقیقه طول بکشد زیرا بدن شما نیاز دارد چنین زمانی بگذرد تا ازنظر زیست‌شناختی آرام شود.
دومین بخش از پادزهرِ بی‌تفاوتی: تمرین روان‌شناختی خودتسکینی
بسیار مهم است که در این وقفه استراحت، از این افکار اجتناب کنید: اینکه که به خود میگویید حق داشتید برنجید یا شما فقط یک قربانی بی‌گناه در زندگی مشترک هستید. واقعاً نباید به موقعیت موردبحث یا به شریک زندگی خود فکر کنید، تنها باید کاری انجام دهید که به آرامشتان کمک کند. وقتی آن وقفه ایجاد شد، کارهای زیر را انجام دهید:
1- مکانی را که به شما احساس آرامش و امنیت می‌دهد تصور کنید.
یک مکان مقدس که دست هیچ‌کس به شما نمی‌رسد. این مکان، شاید مکانی باشد که از دوران کودکی به یاد می‌آورید - یک گوشه دنج برای مطالعه، اتاق‌خواب قدیمی‌تان یا خانه یک دوست. ممکن است جنگلی زیبا باشد که طی سفری در دلش چرخیده‌اید. ممکن است یک منظره رؤیایی باشد. همین‌که خود را در این موقعیت‌ها تصور می‌کنید، خودتان را در آرامشی که برای شما به ارمغان می‌آورند، رها کنید. متمرکز کردن تخیل بر مکانی ایمن و آرام، وقفه‌ای عالی و آرامش‌بخش پس از یک گفتگوی دشوار است.
2- تمرین تنفسِ تمرکزی کنید.
تنفستان باید عمیق، منظم و یکنواخت باشد. وقتی به لحاظ احساسی اشباع می‌شوید، معمولاً یا نفستان را زیاد حبس می‌کنید یا سریع و کم‌عمق نفس می‌کشید. دم و بازدم را به شیوه طبیعی انجام دهید. اگر لحظه‌ای متوقف شوید، نفس بکشید و بگذارید سروصدای اطراف‌تان موقتاً محو شوند، ممکن است آرام‌تر و متمرکزتر شوید.
3- قسمت‌هایی از بدنتان که در آن‌ها احساسِ خشکی یا ناراحتی می‌کنید کش و قوس دهید.
خروجِ آزردگی و رخوت را از اندام‌هایتان حس کنید. راحت باشید. این شیوه شبیه تنفسِ تمرکزی است، اما به‌هرحال هرکس ممکن است یکی را ترجیح دهید. با هر یک از این شیوه‌ها (که با آن راحت‌تر هستید) کارکنید تا احساس کنید استرس شما دفع می‌شود.
4- وقت خود را صرف انجام کاری کنید که هم تسکین‌تان دهد، هم حواس‌تان را پرت کند.
مثلاً گوش دادن به موسیقی، خواندن کتاب، یا قدم زدن در اطراف خانه.
جمع‌بندی
بی‌تفاوتی یعنی وضعیتی که وقتی همسرتان در حل طرح دغدغه‌ها یا پیشنهادهای خود است، همراهی نکرده و به‌گونه‌ای رفتار کنید که انگار اصلاً او حضور ندارد. آن‌قدر این رفتار مخرب است که درباره میزان اثر مخرب آن بر ازدواج نمی‌توان اغراق کرد.
دکتر گاتمن در ادامه آموزش‌ها پس از ادواج خود، دو شیوه‌ی به هم مرتبط برای جلوگیری از اثر مخربِ این عمل پیشنهاد می‌کنند: اول یک شیوه رفتاری است، از طریق یک نشانه‌ی قبلاً توافق شده بین شما و همسرتان، وقفه‌ای در گفتگو ایجاد کنید، سپس در این وقفهْ مشغول یک سری تمرین روان‌شناختی شوید تا وضعیت مطلوب زیست‌شناختی بدنتان بازیابی شود.
در قسمت دومِ این مطلب درباره اینکه «از بی‌تفاوتی چه می‌توان آموخت» صحبت خواهیم کرد.
منبع
این مطلب برگرفته از مقاله خانم الی لیسیسا در وب‌سایت «Gottman» است.