مردم اغلب وقتی با من تماس می‌گیرند، دنبال مشاوره ازدواج هستند. از من می‌پرسند: «آیا می‌توانم ازدواج خود را حفظ کنم؟» یا «آیا می‌توانید به ما کمک کنید تا برای ماندن یا جدایی تصمیم بگیریم؟» گرچه این‌ها سؤالات پیچیده‌ای هستند، من معمولاً اینگونه پاسخ می‌دهم: «مشاورۀ ازدواج کار آسانی نیست و هیچ تضمینی نمی‌توان داد. اما اینکه شما و همسرتان زمان صرف می‌کنید تا ببینید می‌توانید زندگی مشترک خود را بهبود بخشید یا نه، کاری عاقلانه است.»
زمان‌بندی مشاوره ازدواج
راستش را بخواهید، اثربخشی مشاوره ازدواج به میزان انگیزۀ دو طرف و زمان‌بندی مراجعۀ آنها بستگی دارد. درخصوص برخی از زوج‌ها، مشاوره ازدواج عملاً مشاوره طلاق است؛ زیرا قبلاً سلیم شده‌اند. مثلاً، شاید یکی (یا هر دو طرف) تصمیمش را برای طلاق گرفته باشد و مشاوره را صرفاً به‌عنوان راهی برای اعلام این موضوع به همسرش می‌بیند. گاهی اوقات، مشکلات در ازدواج و خانواده آن‌قدر ریشه‌دار و دیرینه اند که کاری از مشاوره ساخته نیست. بنا به دلایلی، آنها نگرانی‌های خود را به شکلی صادقانه با مشاور در میان نمی‌گذارند.
زمان‌بندی یکی از شروط اساسی مشاوره ازدواجِ موفق است. متأسفانه، اکثر زوج‌ها خیلی دیر به فکر ترمیم و احیای ازدواج و زندگی مشترک خود می‌افتند. به بیانِ دکتر جان گاتمن، به طور میانگین زوج‌ها شش سال نارضایتی را در ازدواج خود تحمل می‌کنند و بعد تازه به دنبال کمک و مشاوره می‌گردند. چند دقیقه به آمار مذکور فکر کنید. زن و شوهرها پیش از آنکه وظیفۀ خطیر یادگیری حل مؤثر اختلافات را آغاز کنند، شش سالِ آزگار کینه و رنج را به جان می‌خرند.
نکتۀ مهم بعدی انتخاب مشاوری است که هم تجربه کار با زن و شوهرها را داشته باشد و هم به دردِ هر دو نفرِ شما بخورد. اگر هر دو طرف با مشاور موردنظر راحت نباشند، پیشرفت کار به خطر می‌افتد یا شاید یکی زودتر از دیگری درمان را رها کند.
اختلافات، همراهِ همیشگی زندگی مشترک
هر زن شوهر‌ی باید اختلاف را بخشی طبیعی در رابطه‌ای متعهدانه و عاشقانه ببیند. باید به‌یاد داشت که هر رابطه‌ای فرازوفرودهای خود را داشته و همراه با اختلاف است. با این حال، گاهی زوج‌ها از هرگونه اختلاف اجتناب می‌کنند، زیرا آن را نشانۀ طلاق یا عاملِ مشاجراتی تلخ می‌دانند. میشل واینر دیویس، نویسنده کتاب «راه‌حل طلاق»، اعتقاد دارد که فرار از اختلاف در روابط صمیمانه اثر معکوس دارد. به اعتقاد او، وقتی افکار و احساساتِ منفی را در خودتان می‌ریزید، فرصت تغییر را از همسرتان می‌گیرید. از سوی دیگر خانم واینر گوشزد می‌کند که یکی از رازهای ازدواج خوب و عاشقانه، انتخابِ هوشمندانه درگیری‌ها و تمایز میان مسائل کوچک و مسائل مهم است.
دکتر جان گاتمن، دکتری روانشناسی، در کتاب پرفروشش تحت عنوانِ «هفت اصل موفقیت در ازدواج»، زن و شوهرهای موفق را اینگونه توصیف می‌کند: «افرادی که به‌قدری در مدیریت اختلاف ماهرند که جروبحث‌های زناشویی برایشان حکم تفریح دارد». گاتمن مطالعات پیشگامانه‌ای دربارۀ تفاوت‌های چشمگیرِ زوج‌های موفق و زوج‌های در شرفِ ناکامی و طلاق منتشر کرده است. او در کتاب خود با نامِ «درمان روابط»، نوشته است: «تصور اینکه زوج‌های موفق عصبانی نمی‌شوند یا اختلاف نظر ندارند، غلط است. فرق آنها این است که هنگام اختلاف در زندگی مشترکشان قادر به ارتباط و تعامل با یکدیگر اند. به جای آسیب رساندن به همسرشان و گرفتنِ حالت دفاعی، جروبحث‌های خود را با ابراز محبت، علاقه شدید و احترامِ متقابل همراه می‌کنند.»
۷ توصیه برای مدیریت تفاوت‌های زوجین
1- در خانواده فضایی آرام فراهم کنید و به‌طور منظم با همسرتان وقت بگذرانید تا بتوانید دربارۀ خواسته‌ها و اهداف خود صحبت کنید.
2- بعد از ازدواج و تشکیل خانواده اهداف شخصی و کارهای موردعلاقة خود، مثل سرگرمی‌ها یا علایق را رها نکنید. این کار تنها منجر به نارضایتی می‌شود (نارضایتی در ازدواج؛ دلایل، نشانه‌ها و راه‌های غلبه).
3- از خواسته‌های قلبی یکدیگر حمایت کنید. درک کنید که علایقتان همیشه یکسان نیست. اگر همسرتان مثلاً می‌خواهد بدون شما به مسافرت برود، به نیاز او برای داشتن حریم شخصی احترام بگذارید.
4- مهارت حل استادانۀ اختلافات در خانواده را بیاموزید. بر نارضایتی‌ها سرپوش نگذارید، این کار میتوانند ازدواج شما را نابود کنند. زوج‌هایی که اختلافات خود را سرکوب می‌کنند، در معرض خطر تبدیلِ رابطۀ خود به رابطه‌ای بی روح و راکد اند، وضعیتی که آنها را در معرض خطر قریب الوقوعِ طلاق و از هم پاشیدن خانواده قرار می‌دهد.
5- گفت‌وگویی باز و بدون محدودیت ترتیب دهید. به درخواست‌های همسرتان گوش دهید و با هر ابهامی، سؤال کنید. از سخنان تهدیدآمیز و بیان چیزهایی که بعداً از گفتنشان پشیمان می‌شوید، اجتناب کنید.
6- بازیِ «مقصر تویی» را شروع نکنید. از زیر بار مسئولیت در قبال مشکلات پیش‌آمده شانه خالی نکنید و بپذیرید که هر انسانی نقایص خاص خود را دارد. دفعۀ بعد که از همسرتان دلخور شدید، ببینید درونتان چه خبر است و قبل از اینکه تقصیر را گردن او بیندازید، مکث کرده و فکر کنید.
7- دربارۀ موعدِ تغییرات واقع‌بین باشید. بیش از چند جلسه طول می‌کشد تا مناسبات ارتباط خود را شناخته و فرایند تغییر را آغاز کنید.
یادآوری اصل راهنمای دکتر گاتمن که بر افزایشِ تعاملات مثبت در ازدواج تأکید می‌کند (نسبت 5 برابر تعاملات مثبت به منفی) به سود زوج‌ها است. به عبارت دیگر، به‌ازای هر برخورد منفی با همسرتان، پنج بار با او خوب برخورد کنید. قدر عشق را بدانید و این ذهنیت را درونی کنید که تفاوت‌ها میتوانند شعلۀ شور و علاقه را بین شما و همسرتان روشن کنند.
مشاوره ازدواج چگونه به زوج‌ها کمک می‌کند؟
- اگر الگوهای سمّیِ ارتباطی زندگی مشترک زود شناسایی و پذیرفته شوند، فرایند تغییرِ واقعی می‌تواند آغاز شود.
- زوجی باانگیزه میتوانند مشکلات خود از زاویۀ جدیدی مورد بررسی قرار داده و با استفاده از ابراز‌های پیشنهادی مشاور، روش‌های جدیدی برای تشخیص و حل اختلافات در خانواده را بیاموزند.
- زن و شوهر میتوانند اقدام به ایجاد اعتماد و بهبود ارتباطاتی کنند که کیفیت تعاملات آنها را کاهش داده است.
- مشاور ازدواج می‌تواند «قلمرویی بی‌طرف» فراهم کند تا زوج‌ها بتوانند درفضایی حمایتی بر سر مسائل سخت زندگی مشترکشان همراه با هم کار کرده و به توافق برسند.
- برای زوج‌ها این فرصت هست که ازدواج خود را احیا کنند و تعهدی نوی باهم ببندند یا دلایل لزوم جدایی و پایان ازدواج خود را روشن کنند.
جمع‌بندی
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که زوج‌ها به طور میانگین پس از شش سال تحملِ نارضایتی در زندگی مشترک، تازه به فکرِ مشاورۀ ازدواج می‌افتند. توجه‌نکردن به زمانمندی می‌تواند مشاورۀ ازدواج را بی‌ثمر و عملاً تبدیل به مشاورۀ طلاق کند. از طرح اختلافات خود نترسید و بدانید که چنان‌که گفتیم، مشاوران دست‌کم از 7 راه برای مدیریت تفاوت‌ها و اختلافاتِ شما و همسرتان استفاده می‌کنند. در نهایت یادآوریِ این سخن دکتر گاتمن ارزشمند است که «دوستی» حافظِ ازدواج است: «زن و شوهرهایی که یکدیگر را به‌شکل عمیقی می‌شناسند [و] با پسندها، ناپسند‌ها، خصوصیات شخصیتی، امیدها و آرزوهای یکدیگر آشنا هستند، همان زوج‌های موفق خواهند بود.»
منبع
این مطلب برگرفته از «Timing Is Everything When It Comes To Marriage Counseling» از وبگاه «gottman» است.