در سال 2019، هر فرد به‌طور متوسط 144 دقیقه در روز را در شبکه‌های اجتماعی سپری کرده است (کلمنت، 2020). بر اساس نظریه اعتیاد رسانه‌ای، هر چه فرد وابستگی بیشتری به این شبکه‌ها داشته باشد، تأثیر این آن‌ها بر ادراک و رفتارهای او قوی‌تر خواهد بود (جو و تنگ، 2017، ص 36).

مطالعه‌ای که در سال 2018 توسط دانشگاه بریگم یانگ انجام شد روشن کرد که استفاده بیش‌ازحد از شبکه‌های اجتماعی با کاهش سلامت عاطفی و رضایت در روابط بین فردی (مانند ازدواج) مرتبط است (کریستنسن، 2018). به‌عبارت‌دیگر، اگر فکر می‌کنید که زندگی مشترک و رابطه شما تحت تأثیر منفی شبکه‌های اجتماعی است، اغراق نکرده‌اید، واقعاً این‌طور است.

پس مهم است که نقش شبکه‌های اجتماعی را نه کم‌اهمیت بدانید نه کلاً نادیده بگیرید. پذیرفتنِ این تأثیر و صحبت در مورد آن می‌تواند به تقویت پیوندِ ازدواج و استحکام خانواده شما کمک کند.

فواید شبکه‌های اجتماعی

بیایید ابتدا از نکات مثبت بگوییم. نظرسنجی انجام‌شده توسط انجمن روانشناسی آمریکا نشان داد که 55 درصد از نسلِ Z (یا نسلِ اینترنت، در اصطلاحِ ما ده هشتادی‌ها) به لطف شبکه‌های اجتماعی احساس حمایت می‌کنند. شبکه‌های اجتماعی این فرصت را به افراد می‌دهند با خانواده و دوستانی که آن سرِ دنیا هستند ارتباط برقرار کنند.

می‌توانید با افرادی که علایق مشترک دارید مرتبط شوید، افرادی که اگر شبکه‌ها اجتماعی نبودند احتمالاً هرگز آن‌ها را نمی‌دیدید. در روابط عاشقانه، وقتی زوج‌ها از هم دور هستند یا مجبورند به‌واسطه‌ی شغلشان اغلب در سفر باشند، این شبکه‌ها به آن‌ها کمک می‌کند حس کنند همراهِ هم بوده و همچنان بخشی از زندگی روزمره‌ی یکدیگرند.

همچنین شبکه‌های اجتماعی به کانونی برای متخصصان سلامت روان و روابط تبدیل‌شده‌اند، حمایت و آموزشی که در این شبکه‌ها جریان دارد می‌تواند افراد و زوج‌ها را برای کمک گرفتن تشویق کند.

آیا شبکه‌های اجتماعی تهدیدی برای ازدواج ما هستند؟

بله، شبکه‌های اجتماعی می‌توانند تهدیدی برای رابطه عاشقانه شما باشند، به شرطی که به سه عامل دقت نکنید:

1- معنای شبکه‌های اجتماعی برای شما

2- محدودیت‌های توافق شده زوجین برای شبکه‌های اجتماعی

3- قدرت این شبکه‌ها در گستراندنِ دامِ مقایسه کردن

1- معنای شبکه‌های اجتماعی

زندگی پر از نمادهایی است که بسته به عوامل متنوعی چون تجربیات زیسته، ریشه‌ خانوادگی و فرهنگ معانی مختلفی دارند. مهم است که با شریک زندگی خود در مورد اینکه شبکه‌های اجتماعی نماد چیستند و چه معنایی برای شما دو نفر دارند، صحبت کنید.

درک اینکه شبکه‌های اجتماعی برای هر یک از شما نمایانگر چیستند، کمک می‌کند تا بفهمید شریک زندگی‌تان چه نحوی از زندگی مجازی را برای خود انتخاب می‌کند.

2- محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی

کلمه‌ی محدودیت بدنام است. حقیقت این است که محدودیت‌ها این امکان را به شما می‌دهند که همسرتان را به‌گونه‌ای که خودِ او احساس می‌کند دوست داشته باشید. در مشاوره‌هایی که به زوجین ارائه می‌کنم همیشه با مسئله «محدودیت‌های دیجیتال» سروکله می‌زنم، چون همه در دهکده جهانی اینترنت زندگی می‌کنیم.

انتظاراتتان در خصوص نقشِ شبکه‌های اجتماعی در ازدواج خود را به گفتگو بگذارید. تصور نکنید «شبکه‌های اجتماعی» و «زندگی واقعی» دو دنیای موازی، متفاوت و مجزا هستند، چنین فکری صرفاً باعثِ احساس سرخوردگی و ناامیدی خواهد شد.

در آموزش‌های پس از ازدواج تأکید می‌شود محدودیت‌های مجازی باید از همان ابتدای رابطه موردبحث قرار گیرد. موارد زیر را در نظر بگیرید:

• آیا وضعیتِ رابطه خود را در شبکه‌های اجتماعی به‌روز می‌کنید؟

• چه میزان مطلب در مورد رابطه و زندگی مشترک خود در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارید؟

• چه کسانی را دنبال می‌کنید؟

• از چه عکس‌هایی خوشتان می‌آید یا ذیل آن‌ها دیدگاه می‌گذارید؟

• با پیام‌های خصوصی چگونه برخورد می‌کنید؟

• آیا رمز ورودِ شبکه‌های اجتماعی خود را به همسرتان می‌دهید؟

• چقدر در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذرانید؟

3- دامِ مقایسه کردن

این‌یکی ممکن است حتی برای زوج‌هایی که خودآگاه هستند و به شکل واضحی درباره نحوه به‌کارگیری این شبکه‌ها باهم درتعاملند، چالش‌برانگیز باشد. افراد این قابلیت را دارند که بخش‌های برجسته و زیبایی از روابطِ خود گلچین کنند: دسته‌گل‌های زیبای با طراوت، قرارهای شام هفتگی گران‌قیمت، تعطیلات عاشقانه‌ی آخر هفته، جواهرات سفارشی و شعرهای صمیمانه، تمام چیزی که از رابطه آن‌ها می‌بینید همین است.

شما عیب‌جویی‌ها یا حالت دفاعی گرفتنِ‌ آن‌ها را نمی‌بینید. گریه‌های آن‌ها را می‌بینید؟ مکالمات خشن و آسیب‌پذیری همراه آن را می‌بینید؟ خیر، پشت‌صحنه را نمی‌بینید. بااین‌حال، شما رابطه‌ی «به‌اندازه کافی خوب اما دارای کاستیِ» خود را با رابطه «کاملاً گلچین شده‌ی اینستاگرامیِ» آن‌ها مقایسه می‌کنید.

چنین مقایسه‌ای دستورالعمل ناامیدیِ همیشگی است، زیرا واقعیت زندگی شما هرگز با نکات برجسته رابطه دیگران برابری نمی‌کند. وقتی در دام مقایسه می‌افتید، اغلب اوقات عدمِ اعتمادبه‌نفس و احساس ضعفِ شما غلیان می‌کند. شاید در مورد میزان تعهد همسر خود احساس تردید کنید و این زمانی ایجاد می‌شود که زوج‌ها را در حال رابطه صمیمانه، مسافرت یا خریدِ اولین خانه‌شان می‌بینید.

شاید احساس ضعف کنید وقتی میل به زمانِ کیفیتِ بیشتری با همسرتان دارید و درعین‌حال می‌بینید زوج‌های دیگر قرارهای شام و تعطیلات مستمری دارند. صرف‌نظر از این ضعف‌ها، اجازه ندهید شبکه‌های اجتماعی به اختلاف بین شما و همسرتان دامن بزنند. فکر نکنید رابطه شما تا به استانداردهای شبکه‌های اجتماعی نرسد یک رابطه عالی نیست.

چگونه در شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان یک زن و شوهر حضور داشته باشیم؟

• زمان با کیفیت‌تان را بدون شبکه‌های اجتماعی سپری کنید.

• قبل از اینکه در مورد همسرتان یا ازدواجِ خود پستی ارسال کنید، آن را به او نشان دهید.

• درون شبکه‌ی اجتماعی همسرتان سرک نکشید.

• اگر کاری را به‌نحو حضوری انجام نمی‌دهید، آن را به‌صورت آنلاین نیز انجام ندهید.

• سنجش لحن و نیت در فضای مجازی دشوارتر است، بنابراین بنا را بر صداقتِ همسرتان بگذارید.

• درباره شبکه‌های اجتماعی و رابطه خود با همسرتان گفتگوهای مداوم داشته باشید.

جمع‌بندی

شبکه‌های اجتماعی آن‌قدر ارزشمند هستند که نشود درباره اهمیت آن‌ها اغراق کرد، اما مطالعات متعدد نشان می‌دهند استفاده نامناسب از این شبکه‌ها سلامتِ ازدواج و فضای خانواده را با خطر مواجه می‌کند. برای مدیریت این خطرات باید دست‌کم به سه نکته توجه کرد.

اول اینکه باید معلوم کنید این شبکه‌ها چه معنایی برای شما دارند و چقدر و با چه کیفیتی در زندگی شما حضور دارند، دوم اینکه هر زن‌وشوهری باید در همان ابتدای زندگی مشترک قوانین و محدودیت‌هایی برای استفاده از این شبکه‌ها توافق کرده و وضع کنند و سوم اینکه حتی با رعایت دو نکته بالا، همچنان این خطر هست که واقعیتِ زندگی خود را با بخشِ گلچین شده‌ی زندگی دیگران در این شبکه‌ها مقایسه کنیم.