یکی از عواملی که تأثیری شگرف بر رضایت و یا عدم رضایت زناشویی دارند مساله سواد جنسی بین زوجین است. مسایل جنسی علت بسیاری از مشکلات دیگر زناشویی اند و اغلب زوجین هم از این مساله بیخبرند و یا بی توجه از کنار آن رد می­شوند و حتی ممکنه مسایل عاطفی شان را نیز دستخوش تغییر کند. البته باید این نکته باید در نظر داشت که در این زمینه مردان و زنان با هم تفاوت های عمیق و بنیادینی دارند. سواد جنسي بر سه پایه و عامل اساسی استوار است:

• پایه اول، آگاهي عمومي نسبت به رابطه جنسی است. اين بخش شامل كليه‌ي اطلاعات زوجین درباره‌ي امور جنسي است، از تشريح و فيزيولوژي اعضاي تناسلي گرفته تا واكنش­هاي رواني، نقش تغذيه و دارو، بيماري‌هاي جنسي و امثال آن؛
• پایه دوم، خودآگاهي در امور جنسي است كه شامل شناخت فرد از کارکردها، علایق و مسایل درونی خودش مي‌شود. طبیعی است که هر كسي داراي شخصيت جنسي خاص خود است و اميال و خواسته‌هايي دارد كه او را از ديگران متمايز مي‌كند.
• پایه سوم درواقع، ترکیب و به‌کارگیری آن در عمل است. در اين پایه اصولی، شناخت طرف مقابل و تنظيم و تصحيح رفتارها و هماهنگي آن‌ها از اهميت ويژه‌‌اي برخوردار است.

بسیاری از مشکلات به عدم شناخت این سه پایه اساسی و اصولی و عدم تفاهم جنسی در بین زوجین اتفاق میافتد. زمانی که زوجین از لحاظ جسمانی با یکدیگر تناسب ندارند و نیازشان به روابط جنسی به لحاظ تکرار زمانی و دفعات یکسان نیست و سبک­های جنسی یکسانی را تجربه نمی­کنند و یا این که مثلا مبتلا به اعتیاد یا اختلالات جنسی باشند، نمی­توانند رضایت و تفاهم جنسی مناسبی را با همسر خود برقرار کنند.